کاربست جهان بینی اسلامی در شهرهای ایرانی- اسلامی با تأکید بر توسعه پایدار محله ای

نویسندگان

  • ابوالفضل مشکینی استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، تهران
  • مجتبی برغمدی دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، تهران
  • محمد کاظم شمس پویا دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، اسلامشهر، ایران
چکیده مقاله:

ایجاد و گسترش "شهر اسلامی- ایرانی" و همچنین تغییر و تحول شهرهای موجود به سمت شهرهای مطلوب، یکی از لوازم بروز و ظهور تمدن ایرانی اسلامی است که هدف اصلی در آن هدایت انسان به سمت تعالی و کمال خواهد بود. با طلیعه ی اسلام جهان بینی جدیدی مبتنی بر برادری و برابری به منصه‌ی ظهور رسید. این طرز تفکر بر شکل شهرنشینی و جامعه شهری اثر گذاشته است. در واقع، شهرهای اسلامی از دستورات و قوانین اسلامی متخذ از کتاب، سنت، فقه، اجتهاد و اجماع تأثیر پذیرفته و اصول و جهان بینی اسلامی تأثیر خود را بر ساخت و بافت شهرها و محلات آن به عنوان کوچکترین سلول‌های حیات شهری بر جای نهاده است. اما به تدریج و در دوران معاصر روند گسسته شدن محلات و پیدایش فضاهای جدید شهری با معیارهایی متفاوت از فرهنگ بومی شتاب گرفته است که برخلاف منطق توسعه پایدار محله ای است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بر پایه ی مطالعات کتابخانه ای است. نتایج تحقیق نشان می دهد که با کاربست جهان بینی اسلامی و اصول و ارزش های آن در شهرنشینی و برنامه ریزی توسعه محله ای و تلفیق آن با اندیشه ایرانی می توان در جهت تقویت و احیای محلات اسلامی و در نتیجه توسعه پایدار محله ای گام برداشت. ذکر این نکته درخور اهمیت است که محلات اسلامی فقط به کالبد خلاصه نمی‌شوند، بلکه دارای حیاتی معنوی در زمینه‌های گوناگون است که ضرورت دارد این موضوع در برنامه‌ریزی توسعه اجتماعات محلی مورد توجه قرار گیرد. همچنین قواعد دهگانه اجتهاد از دیدگاه تشیع و قاعده لاضرر و لاضرار به برنامه ریزان شهری اجازه می‌دهد تا از مسائل نوین جهانی با توجه به اصول و ارزش‌های اسلامی و معیارهای بومی استفاده نمایند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دگردیسی شهرهای جهان اسلام در فرآیند جهانی سازی مطالعه تطبیقی شهرهای ایرانی اسلامی و عربی اسلامی

ساختار و سیمای شهرهای جهان در گذر زمان و در فرآیند جهانی سازی دچار تحولات شگرفی شده اند اما میزان تغییر و تحول در هر شهر به عوامل و مؤلفه های گوناگونی بستگی دارد. در این میان شهرهای ایرانی  اسلامی و عربی  اسلامی طی دهه های اخیر دچار نوعی دگردیسی گردیده اند. امواج مدرنیسم و بازتاب فیزیکی آن در شهرها و سپس جریانات پست مدرنیستی اثرات بسیار مهمی بر ساخت، بافت و فونکسیون این شهرها به جای گذارده است....

متن کامل

کوی (محله) در شهرهای ایرانی سده‌های نخستین اسلامی

کوی (محله) در کالبد معماری، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ـ اداری شهر در ایران، اهمیت بسیاری دارد. محله‌ها بر پایة هر کدام از عوامل فوق، شهرت و اعتبار می‌یابند و از همین منظر هویت محله‌ای پیدا می‌کنند. در منابع تاریخی، از آن میان تاریخ ‌نوشته‌های محلی و جغرافیایی، آگاهی‌های بسیاری دربارة محلاتِ شهرهای گوناگون و وضعیت زندگی در هر محل ارایه شده است. محله از طریق برخی عوامل و یا اماکن و فضاهای ع...

متن کامل

بازآفرینی مفهوم محله در شهرهای ایرانی- اسلامی برپایه اصول نوشهرگرایی

درشهرهای سنتی، نواحی مسکونی به محله های مختلف تقسیم می شدند و افراد با علایق مشابه در محله های خود برای تأمین راحتی، حمایت و امنیت بیشتر گرد هم می آمدند. دردوران معاصر، با رواج یافتن اقدامات شهرسازی جدید، محلات تازه تاسیس شهری با بی توجهی به ماهیت محلات سنتی و تسلط ماشین بر انسان مفهومی کاملا غریب و بی معنا پیدا کرده اند و تنها در حد یک واحد تقسیمات شهری بکار گرفته می شوند. از طرفی با توجه به ا...

متن کامل

کوی (محله) در شهرهای ایرانی سده های نخستین اسلامی

کوی (محله) در کالبد معماری، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ـ اداری شهر در ایران، اهمیت بسیاری دارد. محله ها بر پایة هر کدام از عوامل فوق، شهرت و اعتبار می یابند و از همین منظر هویت محله ای پیدا می کنند. در منابع تاریخی، از آن میان تاریخ نوشته های محلی و جغرافیایی، آگاهی های بسیاری دربارة محلاتِ شهرهای گوناگون و وضعیت زندگی در هر محل ارایه شده است. محله از طریق برخی عوامل و یا اماکن و فضاهای عم...

متن کامل

جهانبینی اسلامی توسعه پایدار و شهرهای بیابانی ایران

مقاله حاضر سه موضوع بنیادین مرتبط با فعالیتهایی انسان در دنیای معاصر را در مورد ایران با ویژگیهای خاص خود بطور اجمال مورد بررسی قرار داده و وجه اشتراک و ارتباط انها را معرفی نموده . جهانبینی اسلامی بعنوان بستر و فضای فعالیت مسلمین نظریه توسعه پایدار به عنوان یکی از نظریات مطرح و شهرهای بیابانی ایران بعنوان یکی از بارزترین ساخته های انسان که ضمن تاثیر پذیری از جهانبینی اسلامی پاسخگوی اصول توسعه ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 12  شماره 43

صفحات  67- 188

تاریخ انتشار 2020-04-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023